Il-Qorti Ċivili

Il-Qorti Ċivili hija maqsuma f’erba’ taqsimiet: it-Taqsima tal-Ġurisdizzjoni Ġenerali (imsejħa wkoll l-Ewwel Sala tal-Qorti Ċivili), is-Sezzjoni tal-Familja, is-Sezzjoni tal-Qorti Kummerċjali u t-Taqsima tal-Ġurisdizzjoni Volontarja.

L-EWWEL SALA TAL-QORTI ĊIVILI
Din il-qorti, kif jimplika l-isem — it-Taqsima tal-Ġurisdizzjoni Ġenerali tal-Qorti Ċivili — hija l-qorti superjuri li tittratta l-kwistjonijiet kollha, ċivili u kummerċjali, li mhumiex skont dispożizzjoni speċjali tal-liġi assenjata biex tiġi ġġudikata u ddeterminata minn qorti oħra. Il-ġurisdizzjoni tagħha żdiedet b’mod drammatiku wara s-soppressjoni tal-Qorti Kummerċjali fl-1995. Hija magħrufa wkoll u iktar komunement bħala l-Prim Awla tal-Qorti Ċivili. 

B’mod ġenerali, il-pretensjonijiet kollha fejn l-ammont involut jaqbeż il-ħdax-il elf sitt mija u sitta u erbgħin euro u sebgħa u tmenin ċenteżmu tal-euro (Euro 11,646.87) jaqgħu taħt il-Prim’ Awla tal-Qorti Ċivili. Għalhekk huma wkoll każijiet fejn il-pretensjoni ma tistax tiġi kkwantifikata f’termini ta’ valur. Sakemm ma jkunx previst mod ieħor, jista’ jsir appell minn kwalunkwe deċiżjoni tal-Ewwel Awla tal-Qorti Ċivili lill-Qorti tal-Appell. 

Il-Prim Sala tal-Qorti Ċivili hija wkoll il-qorti li tittratta fl-ewwel istanza l-każijiet kollha li jittrattaw allegazzjonijiet ta’ ksur tad-drittijiet tal-bniedem, kemm skont il-Kostituzzjoni kif ukoll skont id-dispożizzjonijiet tal-Konvenzjoni Ewropea dwar id-Drittijiet tal-Bniedem kif inkorporati fil-liġi Maltija permezz tal-Att tal-Konvenzjoni Ewropea (Kap. 319). Madankollu, f’dan il-każ l-appell mid-deċiżjoni tal-Ewwel Awla tal-Qorti Ċivili ma jinstemax mill-Qorti tal-Appell iżda mill-Qorti Kostituzzjonali. 

Sal-lum l-Ewwel Sala tal-Qorti Ċivili hija wkoll il-qorti li tittratta każijiet ta’ stħarriġ ġudizzjarju ta’ azzjoni amministrattiva fejn atti amministrattivi tal-gvern jew ta’ kwalunkwe awtorità pubblika oħra jistgħu jiġu annullati. Fil-prattika hija wkoll il-qorti li quddiemha jitressqu l-biċċa l-kbira tar-rikorsi għall-ħruġ ta’ mandati kawtelatorji jew eżekuttivi, u hija wkoll responsabbli għall-maġġoranza tal-bejgħ ġudizzjarju b’subbasta ta’ proprjetà. 

Salib Imħallef wieħed fil-Prim’ Awla tal-Qorti Ċivili. Fil-preżent hemm seba’ Mħallfin li huma assenjati biex jippresjedu, separatament, f’din il-qorti. Sa dan l-aħħar, il-kawżi ġew assenjati jew distribwiti fost dawn l-imħallfin mir-reġistratur fuq bażi ta’ roster. Madankollu, skont is-setgħat mogħtija lill-Prim Imħallef mill-Artikolu 11 tal-Kodiċi ta’ Organizzazzjoni u Proċedura Ċivili (Kap. 12), ċerti kawżi qed jibdew jiġu assenjati lill-imħallfin skont it-tip ta’ kawżi. Dan jippermetti speċjalizzazzjoni akbar mill-Imħallef ikkonċernat.

F’Għawdex il-Qorti tal-Maġistrati (Għawdex) fil-Ġurisdizzjoni Superjuri tagħha għandha l-istess ġurisdizzjoni, setgħat u funzjonijiet bħal dawk eżerċitati mill-Ewwel Sala tal-Qorti Ċivili f’Malta, iżda b’xi eċċezzjonijiet. Fost dawn, wieħed jista’ jinnota li fir-rigward ta’ allegazzjonijiet ta’ ksur tad-drittijiet fundamentali tal-bniedem: anki jekk każ bħal dan joħroġ minn Għawdex, irid jitressaq quddiem il-Prim Awla tal-Qorti Ċivili f’Malta. Jista’ jsir appell minn kwalunkwe deċiżjoni tal-Qorti tal-Maġistrati (Għawdex) fil-Ġurisdizzjoni Superjuri tagħha fil-Qorti tal-Appell f’Malta. 

L-imħallfin li normalment jippresjedu fil-Prim’ Awla tal-Qorti Ċivili huma: l-Onorevoli Sur Justice Anna Felice (President tas-Sezzjoni), l-Onorevoli Sur Justice Robert Mangion, l-Onorevoli Ġustizzja Miriam Hayman, l-Onor. Justice Toni Abela, l-Onor. Justice Grazio Mercieca, l-Onor. Justice Francesco Depasquale u l-Onor. Justice Joanne Vella Cuschieri. Il-maġistrati li normalment jippresjedu fil-Qorti tal-Maġistrati (Għawdex) fil-Ġurisdizzjoni Superjuri tagħha huma l-Maġistrat Dr Monica Vella, il-Maġistrat Dr Simone Grech u l-Maġistrat Dr Brigitte Sultana.

SEZZJONI TAL-FAMILJA
Din il-qorti xi drabi tissejjaħ il-Qorti tal-Familja. L-istruttura preżenti tas-Sezzjoni tal-Familja tal-Qorti Ċivili daħlet fis-seħħ f’Diċembru 2003, meta l-Qorti Ċivili nqasmet fi tliet taqsimiet: it-Taqsima tal-Ġurisdizzjoni Ġenerali — magħrufa wkoll bħala l-Ewwel Sala tal-Qorti Ċivili — is-Sezzjoni tal-Familja u s-Sezzjoni tal-Ġurisdizzjoni Volontarja. Qabel din id-data, kwistjonijiet li jikkonċernaw ir-relazzjonijiet u d-dmirijiet tal-familja nstemgħu quddiem l-Ewwel Sala tal-Qorti Ċivili, iżda ċerti proċeduri preliminari kellhom jitmexxew quddiem it-Tieni Sala tal-Qorti Ċivili (li llum tissejjaħ it-Taqsima tal-Ġurisdizzjoni Volontarja tal-Qorti Ċivili). Għalhekk, pereżempju, jekk il-konjuġi riedu jisseparaw huma kellhom l-ewwel jiksbu l-kunsens tat-Tieni Sala tal-Qorti Ċivili. L-imħallef sedenti f’din il-qorti jipprova jirrikonċilja l-partijiet, u jekk ir-rikonċiljazzjoni tonqos milli tippermettilhom li jipproċedu għall-qorti ta’ ġurisdizzjoni kontenzjuża, jiġifieri li jmorru quddiem il-Prim Awla tal-Qorti Ċivili, fejn ir-rikorrent jibda l-litigazzjoni permezz ta’ ċitazzjoni. F’Diċembru 2003, it-Tieni Sala (li issa ġiet stimata l-Qorti Ċivili, it-Taqsima dwar il-Ġurisdizzjoni Volontarja) waqfet milli jkollha x’taqsam mal-proċedimenti ta’ separazzjoni, u minflok il-medjazzjoni obbligatorja quddiem medjaturi mħarrġa apposta ġiet introdotta bħala parti mit-twaqqif tat-Taqsima tal-Familja tal-Qorti Ċivili. 

It-Taqsima tal-Familja tal-Qorti Ċivili tittratta każijiet ta’ annullament ta’ żwieġ, separazzjoni personali, kustodja u manteniment ta’ tfal (kemm jekk imwielda fiż-żwieġ jew barra ż-żwieġ), paternità u filjazzjoni, u kwistjonijiet li huma rregolati mill-Att dwar il-Ħtif tat-Tfal u l-Kustodja tat-Tfal. L-adozzjoni, madankollu, hija ttrattata mis-Sezzjoni tal-Ġurisdizzjoni Volontarja tal-Qorti Ċivili. L-imħallef sedenti fis-Sezzjoni tal-Familja jrid japprova wkoll atti ta’ separazzjoni personali, jiġifieri meta l-konjuġi jaqblu ma’ dak li jissejjaħ “separazzjoni b’kunsens reċiproku”. Madankollu, anki f’dan it-tip ta’ separazzjoni, il-konjuġi jridu l-ewwel imorru quddiem medjatur ta’ din il-qorti. 

Jekk tqum xi kwistjoni partikolari dwar jekk għandhiex tiġi ddeterminata kwistjoni partikolari mis-Sezzjoni tal-Familja jew minn xi sezzjoni oħra tal-Qorti Ċivili Ċivili, jekk tqum xi kwistjoni partikolari għandhiex tiġi ddeterminata mis-Sezzjoni tal-Familja jew minn xi sezzjoni oħra tal-Qorti Ċivili Ċivili, tali domanda hija rrinvijata mir-reġistratur lill-Prim Imħallef. Il-Prim Imħallef jiddeċiedi l-kwistjoni, u din id-deċiżjoni ma tistax tiġi appellata. 

F’Għawdex, kwistjonijiet li jiġu ttrattati f’Malta mis-Sezzjoni tal-Familja tal-Qorti Ċivili huma ttrattati mis-Sezzjoni tal-Familja tal-Qorti tal-Maġistrati (Għawdex) fil-Ġurisdizzjoni Superjuri tagħha, bl-istess struttura, inklużi l-medjaturi, bħal f’Malta. 

Tliet Imħallfin normalment jippresjedu, separatament, fit-Taqsima tal-Familja tal-Qorti Ċivili. Bħalissa dawn huma l-Onorevoli Ġustizzja Abigail Lofaro (President tas-Sezzjoni), l-Onorevoli Ġustizzja Jacqueline Padovani Grima u l-Onor. Justice Anthony Vella. F’Għawdex, il-Maġistrati li bħalissa jinsabu fis-Sezzjoni tal-Familja huma l-Maġistrat Dr Monica Vella, il-Maġistrat Dr Simone Grech u l-Maġistrat Brigitte Sultana.

SEZZJONI TAL-QORTI KUMMERĊJALI

SEZZJONI TA’ ĠURISDIZZJONI VOLONTARJA
Il-Qorti Ċivili (Sezzjoni tal-Ġurisdizzjoni Volontarja) ġiet stabbilita bl-Ordni tal-Qrati Ċivili (Stabbiliment tas-Sezzjonijiet) tal-2003, magħmula mill-President ta’ Malta f’termini tal-Artikolu 2 tal-Kodiċi ta’ Organizzazzjoni u Proċedura Ċivili (il-Kapitolu 12 tal-Liġijiet ta’ Malta). Din il-qorti qabel kienet stimata t-Tieni Sala tal-Qorti Ċivili. 

Salib wieħed fit-Taqsima tal-Ġurisdizzjoni Volontarja tal-Qorti Ċivili. F’Għawdex din it-taqsima hija parti mill-Qorti tal-Maġistrati (Għawdex) fil-Ġurisdizzjoni Superjuri tagħha. 

Fil-prinċipju, din il-qorti ma tismax u ma tiddeċidix kawżi ta’ natura kontenzjuża. Il-funzjoni ewlenija tiegħu hija li jissorvelja u jipproteġi ċerti drittijiet u interessi, li għal xi raġuni jew oħrajn mhumiex eżerċitati jew ma jistgħux jiġu eżerċitati mill-persuna li għaliha jappartjeni d-dritt jew l-interess. Hija għandha ġuriżdizzjoni biex tittratta rikorsi relatati mal-adozzjoni, kwistjonijiet relatati ma’ trusts (skont l-Att dwar il-Fiduċjarji u l-Fiduċjarji — Kap. 331 tal-Liġijiet ta’ Malta), tutorship u kurazija u amministraturi oħra (inklużi eżekuturi testamentarji), interdizzjoni u inkapaċità, assenti, id-depożitu, il-ftuħ u l-pubblikazzjoni ta’ testmenti sigrieti, u dikjarazzjonijiet tal-ftuħ tas-suċċessjoni. Kwalunkwe persuna li trid taċċetta wirt bil-benefiċċju ta’ inventarju jew li ma tridx taċċetta wirt, għandha tippreżenta nota f’din il-qorti. Talbiet għat-tassazzjoni ta’ tariffi dovuti lil nutara, avukati u prokuraturi legali għal servizzi extraġudizzjarji jiġu ttrattati wkoll minn din il-qorti. Skont l-Att dwar il-Kura tal-Foster (Kap. 491) fil-każ ta’ nuqqas ta’ qbil bejn foster carer u l-aġenzija ta’ foster care akkreditata fir-rigward ta’ kwalunkwe emenda għall-ftehim ta’ foster care, kull parti tista’ tirreferi l-kwistjoni lit-Taqsima tal-Ġurisdizzjoni Volontarja tal-Qorti Ċivili, u l-qorti “għandha tiddeċiedi fl-aħjar interess tal-minuri kkonċernat” (l-Artikolu 24 (6)).  

Għalkemm ma hemm l-ebda appell mid-digrieti maħruġa minn din il-qorti, kwalunkwe parti interessata li tħoss li hija leża tista’ tippreżenta rikors quddiem l-Ewwel Sala tal-Qorti Ċivili fejn titlob li d-digriet jiġi annullat.

Fil-preżent żewġ Imħallfin normalment jippresjedu (separatament) fit-Taqsima tal-Ġurisdizzjoni Volontarja tal-Qorti Ċivili: l-Onor. Justice Grazio Mercieca u l-Hon Justice Joanne Vella Cuschieri. F’Għawdex, il-Maġistrati li normalment jippresjedu fis-Sezzjoni tal-Ġurisdizzjoni Volontarja tal-Qorti tal-Maġistrati (Għawdex) fil-Ġurisdizzjoni Superjuri tagħha huma l-Maġistrat Dr Monica Vella, il-Maġistrat Dr Simone Grech u l-Maġistrat Brigitte Sultana.

Skip to content